3 июня 1924 года умер Франц Кафка - немецкоязычный писатель еврейского происхождения. Его творчество оказало огромное влияние на литературу XX века, породив термин «кафкианский» - обозначающий тревожную, абсурдную ситуацию. Большая часть его текстов опубликована посмертно.
Сэдьхэлэй дулаан уулзалга. (Гайхамшагта нэгэ үзэгдэл тухай).
Франц Кафка Берлинда байхадаа парк соо ябха дуртай байгаа. Нэгтэ биштхаан басага золгоо. Тэрэ куклээ арилгаад, бархиржа байба. Нэгиимэй шэбшче ябаан зохёолшо басганда тешдаа хэлээ: «Куклайш олхобдь, малгаадар эндэ золголдуужамдь».
Кукла олдхой гэжэ мэдээтэй хиим даа. Хашан гэлтэй гэжайш Кафка шэбшээ. Малгаадарынь басганда саруу һарбайгаад, хэлбэ: «Куклаш энэ бэшэг намда эльгээгээ». Теэд бэшээшынь уншаба: «Намаяа ехээр бү үгылээрэй. Бишни газар дэлхэй үзхэеэ холы аянда ябпаб. Хараан юумээ хуу шамдаа бэшче байгуужам».
Хэдэн долоон хоног тэдэ хоёр парк соо золголддог болоо. Куклайн «бэшэгүүшэ» басганда уншана.
Тиигаар байтар Кафкайн удаанай эбшэн - уушхайн ханяадан - бодоо. Вена хотын санатори ошхо болобо. Ябхаан түрүүн (хөөрхи, һүүлшын харгынь байгаал даа!) , Кафка үхинтэй золголдожо, һайхатхаан кукла һарбайба.
Тэрэнь арилгаан аляаданхайгаань илгаатай. «Аяншалга намай об-ондоо болгоо», - гэжэ кукла дээрэ бэшээтэй байгаа.
Иимиимэй уншхадаа - орон дэлхэймнай сагаан һайхан «сэдьхэлтэй» болнуудаа гэжэ һанхаар…
*****
Франц Кафка Чехидэ (тиихэдэ Австро-Венгриин) 1883 ондо еврей яһанай бүлэдэ түраан. Зохёолнуудаа немец хэлэн дээрэ бэшээ. Ехэнхи номуудынь наһа бараан хойнонь нара хараа. Баараанш, залуугаар ябуулаал даа, орьдоо 40 наһа хүрөөд байхадаа.
Хоёр үгөөр хэлээда, Кафка дэлхэйн уран зохёолдо үзэгдөөгэй шэнэ юумэ асараа: хүнэй ухаанда багтха, таархаар, ойлгхоор бэшэ, нэгэ иргуутэймууг гэжэ һанхаар (absurd), хүни сэдьхэл урбуулхаар (fear); тэрнаан амяараа хүни ээжайха ехээр айхаар, залд гэхээр юумэшэ бэшээ.
Уншагшаа уяр-гунигта оруулха гэжэ оролдообштаа...
Цыренжаб Чойропов, түрэл баргуужан аялгаараа найруулба.
Сэдьхэлэй дулаан уулзалга. (Гайхамшагта нэгэ үзэгдэл тухай).
Франц Кафка Берлинда байхадаа парк соо ябха дуртай байгаа. Нэгтэ биштхаан басага золгоо. Тэрэ куклээ арилгаад, бархиржа байба. Нэгиимэй шэбшче ябаан зохёолшо басганда тешдаа хэлээ: «Куклайш олхобдь, малгаадар эндэ золголдуужамдь».
Кукла олдхой гэжэ мэдээтэй хиим даа. Хашан гэлтэй гэжайш Кафка шэбшээ. Малгаадарынь басганда саруу һарбайгаад, хэлбэ: «Куклаш энэ бэшэг намда эльгээгээ». Теэд бэшээшынь уншаба: «Намаяа ехээр бү үгылээрэй. Бишни газар дэлхэй үзхэеэ холы аянда ябпаб. Хараан юумээ хуу шамдаа бэшче байгуужам».
Хэдэн долоон хоног тэдэ хоёр парк соо золголддог болоо. Куклайн «бэшэгүүшэ» басганда уншана.
Тиигаар байтар Кафкайн удаанай эбшэн - уушхайн ханяадан - бодоо. Вена хотын санатори ошхо болобо. Ябхаан түрүүн (хөөрхи, һүүлшын харгынь байгаал даа!) , Кафка үхинтэй золголдожо, һайхатхаан кукла һарбайба.
Тэрэнь арилгаан аляаданхайгаань илгаатай. «Аяншалга намай об-ондоо болгоо», - гэжэ кукла дээрэ бэшээтэй байгаа.
Иимиимэй уншхадаа - орон дэлхэймнай сагаан һайхан «сэдьхэлтэй» болнуудаа гэжэ һанхаар…
*****
Франц Кафка Чехидэ (тиихэдэ Австро-Венгриин) 1883 ондо еврей яһанай бүлэдэ түраан. Зохёолнуудаа немец хэлэн дээрэ бэшээ. Ехэнхи номуудынь наһа бараан хойнонь нара хараа. Баараанш, залуугаар ябуулаал даа, орьдоо 40 наһа хүрөөд байхадаа.
Хоёр үгөөр хэлээда, Кафка дэлхэйн уран зохёолдо үзэгдөөгэй шэнэ юумэ асараа: хүнэй ухаанда багтха, таархаар, ойлгхоор бэшэ, нэгэ иргуутэймууг гэжэ һанхаар (absurd), хүни сэдьхэл урбуулхаар (fear); тэрнаан амяараа хүни ээжайха ехээр айхаар, залд гэхээр юумэшэ бэшээ.
Уншагшаа уяр-гунигта оруулха гэжэ оролдообштаа...
Цыренжаб Чойропов, түрэл баргуужан аялгаараа найруулба.
1402