В год 65-летия народной артистки Республики Бурятия Дымбрын Санжиевны Ринчиновой.
Залиршагүй заяатай Захаамин нютагни!
Би Захаамин аймагай Мэлэ нютагта түрэһэнби. Манай гэр бүлын эгээ одхон басганинь болжо түрэһэн байнаб. Би буряад хонгоодор угайб.
Мэлынгээ найман жэлэй һургуули дүүргээб. Хажуудамнэ Баянгол гээд томо һуурин бии, ород, буряад, немцүүд байгшыма. Арбаяа тэндэ дүүргөөб. Хоёр жэл нютагтаа колхозой правленида секретарь-машинисткаар хүдлөөб.
1978 ондо Республиканска буряад дуунуудай түрүүшын конкурс болһыма. Эндэ нэгэдэхи һуури эзлээб. Ямар дуу дулаашаа һаннаб - «Уула майлаараа ургы һалбараа...». Үшөө ондоо дуу дуулһанаа һаннагайб. Намда тиихэдэ музыкальна училищада һурагты гээ. 1982 онһоо теэд пенсидээ гарсараа «Байгалдаа» 21 жэл солисткаар хүдлөөб. Мүнөө үбдөөд, гэртээ һуужайнаб...
Надежда Казаковна Петрова багшам байһым. Ород арадай дуунай студентка народна хоолойтой Таня Палкина намтай һурдаг байгаа. Би музыкальна училищада Таня Шойдагбаеватай баhа хамта һурааб.
Минии репертуар яһала баян байгаал даа, ехэнхиниинь буряад арадай дуунууд, ород арадайшье, композиторнуудай бэшэһэн дуунууд баhа бии байгаа, тоолохо болоо һаа олымаам даа. Франци, Америка хоёр хари гүрэ ошоо һэм. СССР байгаа тиихэдэ. Кавказ, Грузи, Азербайджан, Армени, средня полоса России - хуу ябаабда. Минии дуулааша дуу зон һайхашаадаг байгаа гэжэ гү? Хэн мэдэһым. Буряад ардай артистка болһон байнаб, до звания России не дотянула, заболела. Хотели выдвинуть - не успели.
Монгол композитор Сухбаатар намда хоёр дуу үгөө, «Хэрлэн минь» бэшээмшаал, дуулагша байгааб. Намда дуунуудаа специально бэшээ бэшэ, теэд түрүүшын дуушан байгааб. Буряад композитор Юрий Ирдынеев ходо дуунуудаа дуулхым намда үгэдэг һэн, жэшээнь, «Захааминай вальс» бэшээ. Пурбо Дамиранов минии хоолойдо таархаар олон дуу бэшаан байна: «Убэр-Дзөөхэй», «Улэгшэнэйм һургуули», Баяр Дондоков - «Һоёд арадай хатар».
Хонгоодорой һайндэртэ Аха ошаан байнаб. Хэрэгтэй буряадуудаа суглуулжа байһан фестиваль гэхэ байнаб. Наранбаатар олон дуу бэшэһэн байна. Владлен Пантаевай «Мэлэ» гэжэ дуун мэдээжэ болоо. Минии хоолой тухай «летящий звук» гэгшаа һэн ха даа багшамни. Дугар Дашиевай дулаагаар, ехэ һайнаар һандагаб, сугтаа гастрольдо Захаамин, Ага руу ошоһон байнабда. Нүхэрынь - Мария Будаевна - Захааминай, һайн хүн, сагаан сэдьхэлтэй, дүтэрхы зантай. Гуржап Алзамаевичтай нэгэ дахин на гастроли ездили, ой, анекдот. Би тиихэдэ студентка ябааб. Минии багша, һайн хүн байгаа, яашкиим, он ешё тот был хохмач. Мүнөө һанхадаа, энеэдүүм хүрдэг.
Екатеринбургада хахад жэл тухай эстрадна мастерскойда стажировка гараһан байнаб. Местна филармони мүн Уральска ород арадай хоорой хүтэлэгшэ намай уриһыма. Шалгалта тушаахадамни, дүүрэн зал байһыма. Би тиихэдэ эн-тэр юумэнэй концертануудта ходо дуулдаг байгааб, һайндэр бүхэндэ намайе абаһаар захидаг байгаа. Һонирхоо мааб даа. Үшөө амяаран концерт үгэдэг байгааб, Матвеев Серёжатай сугтаа, мүнгөөр ааб даа. Те намай тэндэ үлөөхэ һанаатай байгаа. Би «үгэй даа, үлэккойб» гэжэ хэлээб. Намайеш Екатеринбург филармониин директор Галина Петровна Кулагина эльгээгээ хиим. Ондоо хүнии ябуулха һанаатай байгаа, «Зина же неплохая артистка, давайте её отправим, - гэжэ Галина Петровна хэлээ, за что ей благодарна до сих пор, меня она поддерживала (Дымбрын Ринчинованай ондоо нэрэнь - Зинаида). Тэндэ ошчо, ехэ һайн һургууля абжа ераан байнаб. Уралда сольна концертна программа бэлдээб. «Шамда квартира үхэб!» гэжэ Галина Петровна хэлдэгиимаан. Но, баарһан, үбдэшөө, урдёогойбдь...
1995 ондо Бурдрам соо минии түрүүшын «бенефис» болоо. Землягууд тиихэдэ, Мария Будаевна Абидуева намда ехэ туһалһан байна.
Москвада Чайковскиин ехэ зал соо «Байгал» ансамбль концерт үгөө. Би һая училище дүүргэжэ ерээд байгааб. Концерт «Амаршалгын дуугаар» неэгээб. Тиихэдэ баһа «Россия» гэһэн ехэ зал соо концерт табяабдь.
Бэеэ магтаа гэжэ бү һанагты, теэш даа би зондо ходо хэрэгтэй дуушан байгааб. Минии теэбэй, Мангай Толи, ехэ һайханаар дуулдаг байгаан гэлсэдэг. Дуу байрхадан, нүгөө талада дуулдаад байгшыма гэдэг һэн, хоолойн абяанаан шугуун тогоон «хан» гэжайха (тиимэ домог бии байгаа).
Би нэгэш уурлажа байгаагойб, абяагойхэн хамараа хараад, дуулаад лэ ябагшаам. Москвада Гнесиных нэрэмжэтэ институтда ороогойдоо шаналдагаб, ошхо байгааб, ехэ арга тэрэ үедэ намда бии байгаа.
Улаан-Үдэдэ эгээ түрүүшын концертээ һаннаб. Тиихэдэ «Байгалда» художественна руководитель Юрий Ирдынеевич байгаа. Хүнүүд намай шагнаад: «Хаанаан ерэһэн дуушан бэ?» - гэжэ һураа гэлсэдэг. Нүгөөдэрынь «ши дуулакгойш» гэжэ намда хэлээ. Би янгалаад, гэртээ ябааб. Юундэ тиижэ хэлхэ байгиим? Бүри түрүүшын үдэрынь яһала һайн дуулаа бшууб.
Түрүүшын дуушадай алдар нэрэ абаашаа һаннам. Виктор Гаврилович Николаев мани директор байгаа, тэрэ үедэ Ельцин Улаан-Үдэ ерээд байгаа, правительственна концерта дээр «Уральская рябинушка» ород дуу би дуулааб. Нүгөөдэрынь намда «нэрэ» үгөө. Ельцин хэлээ гэдэг: «Почему без звания певица?».
«Никто, как Зина, русские народные песни не поёт» - гэжэ нүхэр басагам хэлдэг байгаа. Үшөө Кдавдия Шулунова тиихэдэ дуулдаг байгаа. Музыкальна училищада багшам библиотека соо намайе хаагаад, Зыкинайгай, Руслановагай пластинканууши шагнуулагша һэн. Хүнүүд намай «Зина Зыкина» гэлдэгшаан лэ даа.
Дандар Жапович Бадлуев намда домашня кинотеатр бэлэглээ, томо гэртэй болхомбиб даа, тэрнээ ходо буду смотреть. «Байгал» театр намаяа марталдаггойл даа. О подруге Римме Цыремпиловой (филармонида хүдэлдэг) особо надо говорить, восхищаюсь её эрудицией, с ней очень интересно общаться, уважаю её очень как человека, мудрая она, многому у неё учусь. Хуу нэгэ хэрэгтэй заабари үгэдэгэл даа. Добрая всегда. Римме, конечно, благодарна. Анхандаа элүүр ябхадамни, олон зон намтай танилсхаа һандаг байгаал даа, мүнөө тиимиимэ үгы болоо. Энээн тухай һанаагаа зободоггойб, ерээгой даа ерээгой, яахабш теэд.
Мүнөөнэйш сагта бүхы арга шадалаараа найдахаар нүхэр гэжэ хүндэ үсөөн болоо. Би бушуу (түргэн) хүм. «Бушуулыт даа, мэндыт даа (торопитесь)», «Заа, бушуу-бушуухан айгальдхидтаа, удьхии», - гэжэ мани Захааминда хэлдэг... ?
Манай ансамбльда гоё костюмууд бии байгаа. Улаан-Үдын «Таёжна» магазинай хажууда ателье байгша һэмнай, - «Новинка» гээд. Тэндэ Роза Дандарова бүхы «Байкалда» хубсаһа о́йдог байгаа. Һүүлэй у́йдэ намда костюмууша Зоя Базаржапова оёдог байгыма.
Яков Велихер намда һайнаар хандадаг байгаа, Буряад телевидени ба радиодо оркестрай дирижёр байһыма. Намайе ехэтэ дэмжэдэг һэн.
Анха түрүүшээр ерхэдэм, Баир Мандаронович Егоров «Байгалай» директор, ансамбль тиихдэ филармонидо ородог байгаа. Галина Петровна Кулагина һайн һанаатай хүншаан, абари зангаар аалин, олон үлүү үгэ үгой; зарьма ноёдош нэгэ орходош - һайн, нүгөө орходош - муу байдаг хиим даа. Үшөө би музыкальна училищада иллюстратораар хүдлөөб, вокал баһа заагааб. Нелля Раднаева намда һураа, мүнөө «Байгалда» хүдэлнэ, сэбэр гоё хоолойтой.
Минии нүхэр, Иван Михайлович Емельянов, Буряад Республикын габьяата артист, бүхы наһаараа «Байгал» ансамбльда баянистаар хүдэлһэн байна. Ямарш буряад дуу наадаад үхэ. Музыкальна училище дүүргаан. Ажал дээрээ танилсаад, айл болообдь. Би нүхэртөө ехэ баяры хүргэнэб.
... Хахад жэлаан үлүү гастрольдо ябхаш, 365 үдэраан - 250 сохом болохол даа. Бүрэ-бүрэ гэртээ зааха байгаад, дахин гастрольдо ошохош. Бүхэли ехэ сагаа харгыда гараад, хоёр сезоной хубсаһа абаад ябхаш. Үбэли хүйтэндэшье ябдаг байгаабди даа. Хүйтэн автобус, хүйтэн клуб соо. Хүйтэн гостиница байха. Теэд хайшангхиимш, ажалнай тиимэ бшуу даа.
Би 200 давленитай байгаад, дуулжа ябагша һэм. «Скороор» укол табюулаад, нэгэ 20 минута хэбтээд, дахин сцена дээрэ гараад, дуу дуулдаг байгааб. Һайн юумэ энэ асараагүй хим даа. Ехэ ноёдууд «Дуулнагойш» гэдэг байгаа. Би гансаараа бэшэ, Дарима Дугдановатай хоюулан сасуутанбди, Жаргал Бадмацыренов, Баирма Раднаева, нэн түрүүн Валентин Жаргалов, Аюша Данзанов, Владимир Шагжиев «Байгалай» солистнууд байгаа.
Эбтэй байгаабдь, яһала ехээр хүдэлөөбди даа. «Байгалда» тиихэдэ шамтай амяаран хүдэлхэ хүн үгой байгаа. Яагаад урагшаа гархаб, яагаад дуулахаб, сцена дээгүүр хайшан гээд ябахаб, «то есть себя как преподнести публике» гэжэ нэгэш мэргэжэлэй хүн хэлхой. Өөһэдыгөө «в своём соку варились». Мүнөө багшанар олон болонхой, ажаллахань бэлэн ха даа.
… Минии Захаамин нютаг һайхан даа! Хархадаш хуу тойроод нэмжэгэр ногоон тайга, теэд мүнөө олоор түймэр болно, хуу хара тала болоо даа...
Һархяаг түүхэш, алирһанда, хаярта ошхош. Хэлэмнай хатуушаг гэдэгэл даа. Захааминай гэжэ абаһаар мэдхээр, интонацяар - «Тиихиимаал, лута мүндөө, олиг томо, бута мундуу, мундуу томо». Манда юрөөл хэлдэг: «Олиг томо ордонтой болжо, мүндөө ехэ мүнгэнтэй болжо байгаарайт!».
Ээлжээтэ Хонгоодор арадай фестиваль һайн үнгэрэг лэ даа!
Дымбрын Санжиевна Ринчинова, Буряад Республикын арадай артист.
Заха холын захаамин буряадуудайнгаа аялгаар бэшээ («Нютаг хэлэн / Диалекты» сониной № 9, 2016 оной июниин 1).
Залиршагүй заяатай Захаамин нютагни!
Би Захаамин аймагай Мэлэ нютагта түрэһэнби. Манай гэр бүлын эгээ одхон басганинь болжо түрэһэн байнаб. Би буряад хонгоодор угайб.
Мэлынгээ найман жэлэй һургуули дүүргээб. Хажуудамнэ Баянгол гээд томо һуурин бии, ород, буряад, немцүүд байгшыма. Арбаяа тэндэ дүүргөөб. Хоёр жэл нютагтаа колхозой правленида секретарь-машинисткаар хүдлөөб.
1978 ондо Республиканска буряад дуунуудай түрүүшын конкурс болһыма. Эндэ нэгэдэхи һуури эзлээб. Ямар дуу дулаашаа һаннаб - «Уула майлаараа ургы һалбараа...». Үшөө ондоо дуу дуулһанаа һаннагайб. Намда тиихэдэ музыкальна училищада һурагты гээ. 1982 онһоо теэд пенсидээ гарсараа «Байгалдаа» 21 жэл солисткаар хүдлөөб. Мүнөө үбдөөд, гэртээ һуужайнаб...
Надежда Казаковна Петрова багшам байһым. Ород арадай дуунай студентка народна хоолойтой Таня Палкина намтай һурдаг байгаа. Би музыкальна училищада Таня Шойдагбаеватай баhа хамта һурааб.
Минии репертуар яһала баян байгаал даа, ехэнхиниинь буряад арадай дуунууд, ород арадайшье, композиторнуудай бэшэһэн дуунууд баhа бии байгаа, тоолохо болоо һаа олымаам даа. Франци, Америка хоёр хари гүрэ ошоо һэм. СССР байгаа тиихэдэ. Кавказ, Грузи, Азербайджан, Армени, средня полоса России - хуу ябаабда. Минии дуулааша дуу зон һайхашаадаг байгаа гэжэ гү? Хэн мэдэһым. Буряад ардай артистка болһон байнаб, до звания России не дотянула, заболела. Хотели выдвинуть - не успели.
Монгол композитор Сухбаатар намда хоёр дуу үгөө, «Хэрлэн минь» бэшээмшаал, дуулагша байгааб. Намда дуунуудаа специально бэшээ бэшэ, теэд түрүүшын дуушан байгааб. Буряад композитор Юрий Ирдынеев ходо дуунуудаа дуулхым намда үгэдэг һэн, жэшээнь, «Захааминай вальс» бэшээ. Пурбо Дамиранов минии хоолойдо таархаар олон дуу бэшаан байна: «Убэр-Дзөөхэй», «Улэгшэнэйм һургуули», Баяр Дондоков - «Һоёд арадай хатар».
Хонгоодорой һайндэртэ Аха ошаан байнаб. Хэрэгтэй буряадуудаа суглуулжа байһан фестиваль гэхэ байнаб. Наранбаатар олон дуу бэшэһэн байна. Владлен Пантаевай «Мэлэ» гэжэ дуун мэдээжэ болоо. Минии хоолой тухай «летящий звук» гэгшаа һэн ха даа багшамни. Дугар Дашиевай дулаагаар, ехэ һайнаар һандагаб, сугтаа гастрольдо Захаамин, Ага руу ошоһон байнабда. Нүхэрынь - Мария Будаевна - Захааминай, һайн хүн, сагаан сэдьхэлтэй, дүтэрхы зантай. Гуржап Алзамаевичтай нэгэ дахин на гастроли ездили, ой, анекдот. Би тиихэдэ студентка ябааб. Минии багша, һайн хүн байгаа, яашкиим, он ешё тот был хохмач. Мүнөө һанхадаа, энеэдүүм хүрдэг.
Екатеринбургада хахад жэл тухай эстрадна мастерскойда стажировка гараһан байнаб. Местна филармони мүн Уральска ород арадай хоорой хүтэлэгшэ намай уриһыма. Шалгалта тушаахадамни, дүүрэн зал байһыма. Би тиихэдэ эн-тэр юумэнэй концертануудта ходо дуулдаг байгааб, һайндэр бүхэндэ намайе абаһаар захидаг байгаа. Һонирхоо мааб даа. Үшөө амяаран концерт үгэдэг байгааб, Матвеев Серёжатай сугтаа, мүнгөөр ааб даа. Те намай тэндэ үлөөхэ һанаатай байгаа. Би «үгэй даа, үлэккойб» гэжэ хэлээб. Намайеш Екатеринбург филармониин директор Галина Петровна Кулагина эльгээгээ хиим. Ондоо хүнии ябуулха һанаатай байгаа, «Зина же неплохая артистка, давайте её отправим, - гэжэ Галина Петровна хэлээ, за что ей благодарна до сих пор, меня она поддерживала (Дымбрын Ринчинованай ондоо нэрэнь - Зинаида). Тэндэ ошчо, ехэ һайн һургууля абжа ераан байнаб. Уралда сольна концертна программа бэлдээб. «Шамда квартира үхэб!» гэжэ Галина Петровна хэлдэгиимаан. Но, баарһан, үбдэшөө, урдёогойбдь...
1995 ондо Бурдрам соо минии түрүүшын «бенефис» болоо. Землягууд тиихэдэ, Мария Будаевна Абидуева намда ехэ туһалһан байна.
Москвада Чайковскиин ехэ зал соо «Байгал» ансамбль концерт үгөө. Би һая училище дүүргэжэ ерээд байгааб. Концерт «Амаршалгын дуугаар» неэгээб. Тиихэдэ баһа «Россия» гэһэн ехэ зал соо концерт табяабдь.
Бэеэ магтаа гэжэ бү һанагты, теэш даа би зондо ходо хэрэгтэй дуушан байгааб. Минии теэбэй, Мангай Толи, ехэ һайханаар дуулдаг байгаан гэлсэдэг. Дуу байрхадан, нүгөө талада дуулдаад байгшыма гэдэг һэн, хоолойн абяанаан шугуун тогоон «хан» гэжайха (тиимэ домог бии байгаа).
Би нэгэш уурлажа байгаагойб, абяагойхэн хамараа хараад, дуулаад лэ ябагшаам. Москвада Гнесиных нэрэмжэтэ институтда ороогойдоо шаналдагаб, ошхо байгааб, ехэ арга тэрэ үедэ намда бии байгаа.
Улаан-Үдэдэ эгээ түрүүшын концертээ һаннаб. Тиихэдэ «Байгалда» художественна руководитель Юрий Ирдынеевич байгаа. Хүнүүд намай шагнаад: «Хаанаан ерэһэн дуушан бэ?» - гэжэ һураа гэлсэдэг. Нүгөөдэрынь «ши дуулакгойш» гэжэ намда хэлээ. Би янгалаад, гэртээ ябааб. Юундэ тиижэ хэлхэ байгиим? Бүри түрүүшын үдэрынь яһала һайн дуулаа бшууб.
Түрүүшын дуушадай алдар нэрэ абаашаа һаннам. Виктор Гаврилович Николаев мани директор байгаа, тэрэ үедэ Ельцин Улаан-Үдэ ерээд байгаа, правительственна концерта дээр «Уральская рябинушка» ород дуу би дуулааб. Нүгөөдэрынь намда «нэрэ» үгөө. Ельцин хэлээ гэдэг: «Почему без звания певица?».
«Никто, как Зина, русские народные песни не поёт» - гэжэ нүхэр басагам хэлдэг байгаа. Үшөө Кдавдия Шулунова тиихэдэ дуулдаг байгаа. Музыкальна училищада багшам библиотека соо намайе хаагаад, Зыкинайгай, Руслановагай пластинканууши шагнуулагша һэн. Хүнүүд намай «Зина Зыкина» гэлдэгшаан лэ даа.
Дандар Жапович Бадлуев намда домашня кинотеатр бэлэглээ, томо гэртэй болхомбиб даа, тэрнээ ходо буду смотреть. «Байгал» театр намаяа марталдаггойл даа. О подруге Римме Цыремпиловой (филармонида хүдэлдэг) особо надо говорить, восхищаюсь её эрудицией, с ней очень интересно общаться, уважаю её очень как человека, мудрая она, многому у неё учусь. Хуу нэгэ хэрэгтэй заабари үгэдэгэл даа. Добрая всегда. Римме, конечно, благодарна. Анхандаа элүүр ябхадамни, олон зон намтай танилсхаа һандаг байгаал даа, мүнөө тиимиимэ үгы болоо. Энээн тухай һанаагаа зободоггойб, ерээгой даа ерээгой, яахабш теэд.
Мүнөөнэйш сагта бүхы арга шадалаараа найдахаар нүхэр гэжэ хүндэ үсөөн болоо. Би бушуу (түргэн) хүм. «Бушуулыт даа, мэндыт даа (торопитесь)», «Заа, бушуу-бушуухан айгальдхидтаа, удьхии», - гэжэ мани Захааминда хэлдэг... ?
Манай ансамбльда гоё костюмууд бии байгаа. Улаан-Үдын «Таёжна» магазинай хажууда ателье байгша һэмнай, - «Новинка» гээд. Тэндэ Роза Дандарова бүхы «Байкалда» хубсаһа о́йдог байгаа. Һүүлэй у́йдэ намда костюмууша Зоя Базаржапова оёдог байгыма.
Яков Велихер намда һайнаар хандадаг байгаа, Буряад телевидени ба радиодо оркестрай дирижёр байһыма. Намайе ехэтэ дэмжэдэг һэн.
Анха түрүүшээр ерхэдэм, Баир Мандаронович Егоров «Байгалай» директор, ансамбль тиихдэ филармонидо ородог байгаа. Галина Петровна Кулагина һайн һанаатай хүншаан, абари зангаар аалин, олон үлүү үгэ үгой; зарьма ноёдош нэгэ орходош - һайн, нүгөө орходош - муу байдаг хиим даа. Үшөө би музыкальна училищада иллюстратораар хүдлөөб, вокал баһа заагааб. Нелля Раднаева намда һураа, мүнөө «Байгалда» хүдэлнэ, сэбэр гоё хоолойтой.
Минии нүхэр, Иван Михайлович Емельянов, Буряад Республикын габьяата артист, бүхы наһаараа «Байгал» ансамбльда баянистаар хүдэлһэн байна. Ямарш буряад дуу наадаад үхэ. Музыкальна училище дүүргаан. Ажал дээрээ танилсаад, айл болообдь. Би нүхэртөө ехэ баяры хүргэнэб.
... Хахад жэлаан үлүү гастрольдо ябхаш, 365 үдэраан - 250 сохом болохол даа. Бүрэ-бүрэ гэртээ зааха байгаад, дахин гастрольдо ошохош. Бүхэли ехэ сагаа харгыда гараад, хоёр сезоной хубсаһа абаад ябхаш. Үбэли хүйтэндэшье ябдаг байгаабди даа. Хүйтэн автобус, хүйтэн клуб соо. Хүйтэн гостиница байха. Теэд хайшангхиимш, ажалнай тиимэ бшуу даа.
Би 200 давленитай байгаад, дуулжа ябагша һэм. «Скороор» укол табюулаад, нэгэ 20 минута хэбтээд, дахин сцена дээрэ гараад, дуу дуулдаг байгааб. Һайн юумэ энэ асараагүй хим даа. Ехэ ноёдууд «Дуулнагойш» гэдэг байгаа. Би гансаараа бэшэ, Дарима Дугдановатай хоюулан сасуутанбди, Жаргал Бадмацыренов, Баирма Раднаева, нэн түрүүн Валентин Жаргалов, Аюша Данзанов, Владимир Шагжиев «Байгалай» солистнууд байгаа.
Эбтэй байгаабдь, яһала ехээр хүдэлөөбди даа. «Байгалда» тиихэдэ шамтай амяаран хүдэлхэ хүн үгой байгаа. Яагаад урагшаа гархаб, яагаад дуулахаб, сцена дээгүүр хайшан гээд ябахаб, «то есть себя как преподнести публике» гэжэ нэгэш мэргэжэлэй хүн хэлхой. Өөһэдыгөө «в своём соку варились». Мүнөө багшанар олон болонхой, ажаллахань бэлэн ха даа.
… Минии Захаамин нютаг һайхан даа! Хархадаш хуу тойроод нэмжэгэр ногоон тайга, теэд мүнөө олоор түймэр болно, хуу хара тала болоо даа...
Һархяаг түүхэш, алирһанда, хаярта ошхош. Хэлэмнай хатуушаг гэдэгэл даа. Захааминай гэжэ абаһаар мэдхээр, интонацяар - «Тиихиимаал, лута мүндөө, олиг томо, бута мундуу, мундуу томо». Манда юрөөл хэлдэг: «Олиг томо ордонтой болжо, мүндөө ехэ мүнгэнтэй болжо байгаарайт!».
Ээлжээтэ Хонгоодор арадай фестиваль һайн үнгэрэг лэ даа!
Дымбрын Санжиевна Ринчинова, Буряад Республикын арадай артист.
Заха холын захаамин буряадуудайнгаа аялгаар бэшээ («Нютаг хэлэн / Диалекты» сониной № 9, 2016 оной июниин 1).
1476