Мүнөөдэр, 2024 оной июниин 6-да, Ородой Агууехэ уран зохёолшын түрэһөөр 225 жэл гүйсэхэнь.
Агууехэ Пушкинай шүлэгүүд буряадаар.
Цэдэн Галсановай оршуулганууд.
Би хүшөө бодхоогооб.
Гараар бэшэ, ураар хүшөө өөртөө бодхоогооб,
Газардахагүйл тэндэм зоной үер замууд,
Александрийска баганаһаа дээгүүр толгойгоо
Абан омогоор үргэбэ ябууд.
Үгы, үхэн барагдахагүйб – оюун сэдьхэлни
Үнэһэн тоброг хүүрһээмни үлүү наһалха, -
Алтан дэлхэйн үргэндэ гансаханшье шүлэгшын
Амиды үлэтэр суутай байхаб.
Агуу Россиин аажамаар һураг суумни тарахал,
Али бүхы хэлэн дээр алдар нэрым дурдахал...
Мүнөө зэрлиг тунгусшье, славян омог ашашье,
Мүн финнүүд, талын хани хальмагшье.
Хурса уран үгөөр ухаа сэдьхэл һэреэһээрээ,
Хархис үедэ Эрхэ сүлөө магтаһаараа,
Зобон унан тэмсэгшэдтэ хайра эриһээрээ
Зондоо хүндэтэй байхаб наһаараа.
Уймар мууларһаа айнгүй, ямба зэргэ һанангүй,
Уран дуумни, бурханай зарлигаар ябаарай,
Хардалга, магтаалшье ойндоо хадуужа ябангүй,
Хара тэнэгтэй бү арсалдаарай.
*****
Хабар.
Хабарай дулаан элшэдэ саһан
Хада дээрэһээн үлдүүлээд,
Харьяа булангираар мушхаран
Харайна, нугые үерлүүлээд.
Сарюунаар байгаали энеэбхилэн,
Үглөөе угтанал нойрмоглон.
Тэнгэри зэнхын хүхэрнэ;
Тэндэ модод тэнхэрнэ,
Хилгааһан гэрһээн гаража,
Зүгынүүд ниидэнэ таража;
Сэсэгүүд үнгэтэн обоорно;
Һүрэг малнууд шууян тиирэнэ,
Һүниин балайда гургалдай жэргэнэ.
*****
Хаалтада зобогшо.
Балай харанхы шорон соо һууналби:
Баряанда тэжээмэл залуу бүргэд би.
Уйтайхан нүхэрни, даляараа даллажал,
Улай тоншон, сонхо дорхоном һуунал.
Тоншон, хаялан, сонхо руумни шэртээд,
Намтай адли юумэ бодоо хэбэртэй.
Уряалан хараад, хаахираад намаяа,
Иижэ хэлэһэн шэнгил: “Ниидэн ябаяа!”.
Сүлөөтэ шубуудабди, дээшээ дэгдэеы,
Тиишээл, нүхэд, үүлэн соохи уула руу,
Тиишээл, суута хүхэ далайн заха руу,
Һэбшээн би минии жаргал руу ниидэеы!
Агууехэ Пушкинай шүлэгүүд буряадаар.
Цэдэн Галсановай оршуулганууд.
Би хүшөө бодхоогооб.
Гараар бэшэ, ураар хүшөө өөртөө бодхоогооб,
Газардахагүйл тэндэм зоной үер замууд,
Александрийска баганаһаа дээгүүр толгойгоо
Абан омогоор үргэбэ ябууд.
Үгы, үхэн барагдахагүйб – оюун сэдьхэлни
Үнэһэн тоброг хүүрһээмни үлүү наһалха, -
Алтан дэлхэйн үргэндэ гансаханшье шүлэгшын
Амиды үлэтэр суутай байхаб.
Агуу Россиин аажамаар һураг суумни тарахал,
Али бүхы хэлэн дээр алдар нэрым дурдахал...
Мүнөө зэрлиг тунгусшье, славян омог ашашье,
Мүн финнүүд, талын хани хальмагшье.
Хурса уран үгөөр ухаа сэдьхэл һэреэһээрээ,
Хархис үедэ Эрхэ сүлөө магтаһаараа,
Зобон унан тэмсэгшэдтэ хайра эриһээрээ
Зондоо хүндэтэй байхаб наһаараа.
Уймар мууларһаа айнгүй, ямба зэргэ һанангүй,
Уран дуумни, бурханай зарлигаар ябаарай,
Хардалга, магтаалшье ойндоо хадуужа ябангүй,
Хара тэнэгтэй бү арсалдаарай.
*****
Хабар.
Хабарай дулаан элшэдэ саһан
Хада дээрэһээн үлдүүлээд,
Харьяа булангираар мушхаран
Харайна, нугые үерлүүлээд.
Сарюунаар байгаали энеэбхилэн,
Үглөөе угтанал нойрмоглон.
Тэнгэри зэнхын хүхэрнэ;
Тэндэ модод тэнхэрнэ,
Хилгааһан гэрһээн гаража,
Зүгынүүд ниидэнэ таража;
Сэсэгүүд үнгэтэн обоорно;
Һүрэг малнууд шууян тиирэнэ,
Һүниин балайда гургалдай жэргэнэ.
*****
Хаалтада зобогшо.
Балай харанхы шорон соо һууналби:
Баряанда тэжээмэл залуу бүргэд би.
Уйтайхан нүхэрни, даляараа даллажал,
Улай тоншон, сонхо дорхоном һуунал.
Тоншон, хаялан, сонхо руумни шэртээд,
Намтай адли юумэ бодоо хэбэртэй.
Уряалан хараад, хаахираад намаяа,
Иижэ хэлэһэн шэнгил: “Ниидэн ябаяа!”.
Сүлөөтэ шубуудабди, дээшээ дэгдэеы,
Тиишээл, нүхэд, үүлэн соохи уула руу,
Тиишээл, суута хүхэ далайн заха руу,
Һэбшээн би минии жаргал руу ниидэеы!
2575