"Прожить почти век - это дар от Бога и небес..."
В своём блоге "Рукодельницы и мастера Курумкана», который ведёт моя сестра Валентина Бадмаева, ветеран библиотечного дела, сегодня сообщила, что вчера в возрасте 95 лет покинул этот мир Бошикто (Балдоржи) Жигжитов.
"Бошикто Дымбренович жил в Дырене и работал сельским специалистом, аксакал. Его в Улюнхане и Алле все знали, мудрый человек и знаток истории края. Я написала соболезнование однокласснице Е. Т. и Вам, Галина Тахуевна, как хорошо вы ухаживали за ним в Курумкане, примите соболезнования и признательность от меня за такую большую заботу, - пишет Валентина Бадмаева, ветеран библиотечного дела в районе
- Прожить почти век - это дар от Бога и небес, очень немногие удостаиваются такой благосклонности от высших сил. Свидетель многих событий и дат 20 века, он был прекрасным рассказчиком.
Работал ветеринарным специалистом, лечил коров, жил на заимках, трудился в тяжёлой сельской работе, был рассудительным и спокойным человеком, достойно прожил свою жизнь".
Добавлю, что в 2017 году в Курумкане имела счастье пообщаться с Балдоржи Дымбреновичем и записать интервью и видеозапись с нашим уважаемым земляком (всё-таки мы знали его в детстве по имени дядя Балдоржи). Рассказывал, как в войну подростком разносил почту. И как невыносимо тяжело ему было отдавать письма с фронта с сообщениями о смерти бойца... Матери, узнав эту весть, подали в обморок. Душа мальчика не выдержала, и он бросил эту работу.
Часто бывал у нас дома в гостях. Был для нас близким человеком, так как руководил, как в старину говорили, свадебным поездом на свадьбе моих родителей, которая состоялась 4 ноября 1959 года в клубе (культбазе) улуса Кучигер Курумканского района.
Он был Гал худа - самым почётным и главным родственником со стороны жениха.
И каково же было моё восхищение и бесконечное уважение к старейшине, когда он сидел за столом с моими родителями как самый почтенный и именитый гость на свадьбе их внучки в Курумкане летом 2014 года!
*****
Из моего интервью с Б. Жигжитовым в газете "Нютаг хэлэн", вышедшего в ноябре 2017 г. под рубрикой "Үндэр наһанай дабаан дээрэһээ"
Нэгэ түүхэтэй, нэгэ хуби заяатай Баргажан голой зон
- Бошигто Дымбренович, өөр тухайгаа зугаалыт даа.
Би 1929 елэй сентябрин 9-дэ Урда Аянда түраан хүм. Баабайм Ёнхобоо Дэмбрэни Егжэд. Эхэм Сэбэги Арднагай Лубсама байгааема. Минии нэгэтэй байхадам һалаан хоёр. Баабайм Баунта, Яруунаар удаан ябаа. Дахян 1946 ондо нютагаа тихерээ, армя юумээр ябаал даа. Би теэд эхэтеэ ехэ болаан хүм.
1938 ондо Алладаа сургуульда орооб. 1942 ондо гээшууг даа, 4-хиие дүүргээд, 5-хи класста Ягдаг һурхаа ошооб. 7-хи классаа дүүргээд, Сэлэнгэ гарааб. Иродо ветеринар мэргэжэлдэ түргэн саг соо бэлэдхэл хэдэг байгиим, тэндэ ел һурааб.
Армида гурбан ел найма һара Хитадта (Далян, Дальний гэдэг порт) алба гарааб. Мани нютагай Аркадий Дашиев (Ахаадай) тэндэ байдаг байгаа, мани артбригадайн мэтэр барантайнь. Золголджо шадаагойбдь. Порт-Артур нэгэ ошчо ераам. 1953 ондо армяа дүүргэжэ, гэртээ ерээб.
Бэемни наһаараа хэбээрээ. Һайнаар бэеэ адуулһани хүсөөр ута наһа абжайнам.
Хара багаан колхозой хүдмэрта оролсооб. Һүүлдэ ветеринар, Сталини колхоздо – бригадир болоод ябааб. Аллайн канава дээр гидростанци баряамбдь, котлован бүхэль нажартаа һэндээлсаам. Аргатада баһа станци баряан байгаа, теэд үертэ ороод, абаадуулаа. Манда 1947 ондо свет үгөө. 1957 он болтор Аллаан һалаан канава дээр тэрэ ГЭС хүдлөө. Мүнөө хуу һалаан байнаан, урзанда ошоод ераам.
- Балдоржо гэжэ танай ехэ һонин нэрэ байна.
- Минии түрхэдэ Шэбэрсэ – Ботоллодо Мухардаани дохолон Бато найжа лама гээд байгаа, теэд иимэ нэрэ үгөө. Бошогто гэжэ документально нэрым Цырендоржиин Дондоб абга үгаан. Ажалай Герой һүүлдэнь болоо. Хоёр нэртэй хүүм.
Дэрээндэ үшөө Эрдэниин Чойнжур гэжэ лама хүн байгаа. Репресси болходо Рабжаа Дашатай баруушаа абаадуулаан. Даша – бэрхэ оратор, багша байгиим.
- Һүүлэй үйдэ мани нютагта ган елнүүд олошороо...
- Тиихэдэ дан иимэ засуха болдоггойгшаан. Модомнай мүнөө үгэй болоо хиимдаа. Уһа горхомнай хуу нарин болоо, али хатаа. Хүнтэйдэ талха тарьнагой - техника, зон, үрүүһэн үгэй болоо. Тужада түймэр ходо болнол даа. Иимэ түймэр урайн болдоггой байгаа. Сэрэги үедэ 1943 ондо Урда Аянда ой модон дүрөө, тэрээни һандагаб. Өөрөө теэд бороондо унтараа бшуу даа.
- Мүргэдэг газарнууд нютагтамнай ямарнууд бииб?
- Дээраан Боолон-Түмэр байгаа гой даа, Хүшэгээр, Ямаагана, Ягдаг, наашаа Алла, Ентхээг... Олон газарнууд бии.
Баргажани бурайдууд - сагаан зон. Дээдэ голш - Аргатаан эхилээд, мани Дэрээн хүртэр, нүгөө газарнуудш - доошоо. Илгаатай гэхиимэ үгэйл даа, нэгэ түүхэтэй, нэгэ хуби заяатай Баргажан голой зон.
Баргажани хаданууша ераан зон ехэ һайхшаадаг. Дырени зони дээрэ зүрхэтэй гэлсэдэг. Дэрээндэ, Бодондо, Суводо хамнаган улад үлээ. Буряадуудаараа олониинь худхараа. Совет хуулиин үедэ хамнагаша үргөө. Мүнөөш тужайн агнууриин зон элдэб льготатай.
- Минии эхэ эсэгын айл болходо, таниие байлсаан гэжэ мэднэм...
- Тиимэ даа. Владимир Цыдыпович Баторовай айл болоходо, 1959 ондо би басга абаадалсаха гал худа боложо, Ягдагаан Дарима Жимбиевна Цыбиковае Хүшэгээр хүргэлсөөб.
Нютагай хүбүүн Харнаев Бимбатай грузовой машинатай ябаабдь. Хүшэгээртэ зон хүлеэжэ һуугаа. Сультим Абидуевич Цыбиков, Попони Самбариевич Будаев хоёр председательнуудай дунда намайе һуулгаа.
Нютагай хүндэтэ хүгшэн зон соогаан Мүнгэни Ханда Доржиин Дондоб хоёр урданай юумэ зугаалжа-һуража, урдаамнай гаража ерээл даа. Биде комсомол наһанай зон, урданай ёһо заншал һайн мэдхой байгаабдь. Ханда Дондоб хоёр зэргэлжэ һуугаан, амаштай асуудалнууша һуража эхилээ. «Хүлисэгты, бидэтнай урайнай юумэшэ һайнаар мэдхойбдь”, – гэхэдэмнай, зон “зүб-зүб” гэлдээ гой даа.
Хуушан заншал үгэй болжайгаа. Урайнай зон тэдээн тухай манда хэлжэ үгөөгэйнь харамтай.
Хүшэгээри культбазада (мүнөөшье байна) яһалхан ехэ түрэ болоол даа, сэнгүү гоё саг байгаа хиим даа.
Бошигто Жигжитовэй, ажалай ара талын ветеранай, баргажан аялга дээрэ хэлаан зугаа Дулма Баторова бэшэжэ абаа.
Нютаг хэлэн", 2017 оной ноябриин 13.
На фото kurumkan.org: Б.Д. Жигжитов
В своём блоге "Рукодельницы и мастера Курумкана», который ведёт моя сестра Валентина Бадмаева, ветеран библиотечного дела, сегодня сообщила, что вчера в возрасте 95 лет покинул этот мир Бошикто (Балдоржи) Жигжитов.
"Бошикто Дымбренович жил в Дырене и работал сельским специалистом, аксакал. Его в Улюнхане и Алле все знали, мудрый человек и знаток истории края. Я написала соболезнование однокласснице Е. Т. и Вам, Галина Тахуевна, как хорошо вы ухаживали за ним в Курумкане, примите соболезнования и признательность от меня за такую большую заботу, - пишет Валентина Бадмаева, ветеран библиотечного дела в районе
- Прожить почти век - это дар от Бога и небес, очень немногие удостаиваются такой благосклонности от высших сил. Свидетель многих событий и дат 20 века, он был прекрасным рассказчиком.
Работал ветеринарным специалистом, лечил коров, жил на заимках, трудился в тяжёлой сельской работе, был рассудительным и спокойным человеком, достойно прожил свою жизнь".
Добавлю, что в 2017 году в Курумкане имела счастье пообщаться с Балдоржи Дымбреновичем и записать интервью и видеозапись с нашим уважаемым земляком (всё-таки мы знали его в детстве по имени дядя Балдоржи). Рассказывал, как в войну подростком разносил почту. И как невыносимо тяжело ему было отдавать письма с фронта с сообщениями о смерти бойца... Матери, узнав эту весть, подали в обморок. Душа мальчика не выдержала, и он бросил эту работу.
Часто бывал у нас дома в гостях. Был для нас близким человеком, так как руководил, как в старину говорили, свадебным поездом на свадьбе моих родителей, которая состоялась 4 ноября 1959 года в клубе (культбазе) улуса Кучигер Курумканского района.
Он был Гал худа - самым почётным и главным родственником со стороны жениха.
И каково же было моё восхищение и бесконечное уважение к старейшине, когда он сидел за столом с моими родителями как самый почтенный и именитый гость на свадьбе их внучки в Курумкане летом 2014 года!
*****
Из моего интервью с Б. Жигжитовым в газете "Нютаг хэлэн", вышедшего в ноябре 2017 г. под рубрикой "Үндэр наһанай дабаан дээрэһээ"
Нэгэ түүхэтэй, нэгэ хуби заяатай Баргажан голой зон
- Бошигто Дымбренович, өөр тухайгаа зугаалыт даа.
Би 1929 елэй сентябрин 9-дэ Урда Аянда түраан хүм. Баабайм Ёнхобоо Дэмбрэни Егжэд. Эхэм Сэбэги Арднагай Лубсама байгааема. Минии нэгэтэй байхадам һалаан хоёр. Баабайм Баунта, Яруунаар удаан ябаа. Дахян 1946 ондо нютагаа тихерээ, армя юумээр ябаал даа. Би теэд эхэтеэ ехэ болаан хүм.
1938 ондо Алладаа сургуульда орооб. 1942 ондо гээшууг даа, 4-хиие дүүргээд, 5-хи класста Ягдаг һурхаа ошооб. 7-хи классаа дүүргээд, Сэлэнгэ гарааб. Иродо ветеринар мэргэжэлдэ түргэн саг соо бэлэдхэл хэдэг байгиим, тэндэ ел һурааб.
Армида гурбан ел найма һара Хитадта (Далян, Дальний гэдэг порт) алба гарааб. Мани нютагай Аркадий Дашиев (Ахаадай) тэндэ байдаг байгаа, мани артбригадайн мэтэр барантайнь. Золголджо шадаагойбдь. Порт-Артур нэгэ ошчо ераам. 1953 ондо армяа дүүргэжэ, гэртээ ерээб.
Бэемни наһаараа хэбээрээ. Һайнаар бэеэ адуулһани хүсөөр ута наһа абжайнам.
Хара багаан колхозой хүдмэрта оролсооб. Һүүлдэ ветеринар, Сталини колхоздо – бригадир болоод ябааб. Аллайн канава дээр гидростанци баряамбдь, котлован бүхэль нажартаа һэндээлсаам. Аргатада баһа станци баряан байгаа, теэд үертэ ороод, абаадуулаа. Манда 1947 ондо свет үгөө. 1957 он болтор Аллаан һалаан канава дээр тэрэ ГЭС хүдлөө. Мүнөө хуу һалаан байнаан, урзанда ошоод ераам.
- Балдоржо гэжэ танай ехэ һонин нэрэ байна.
- Минии түрхэдэ Шэбэрсэ – Ботоллодо Мухардаани дохолон Бато найжа лама гээд байгаа, теэд иимэ нэрэ үгөө. Бошогто гэжэ документально нэрым Цырендоржиин Дондоб абга үгаан. Ажалай Герой һүүлдэнь болоо. Хоёр нэртэй хүүм.
Дэрээндэ үшөө Эрдэниин Чойнжур гэжэ лама хүн байгаа. Репресси болходо Рабжаа Дашатай баруушаа абаадуулаан. Даша – бэрхэ оратор, багша байгиим.
- Һүүлэй үйдэ мани нютагта ган елнүүд олошороо...
- Тиихэдэ дан иимэ засуха болдоггойгшаан. Модомнай мүнөө үгэй болоо хиимдаа. Уһа горхомнай хуу нарин болоо, али хатаа. Хүнтэйдэ талха тарьнагой - техника, зон, үрүүһэн үгэй болоо. Тужада түймэр ходо болнол даа. Иимэ түймэр урайн болдоггой байгаа. Сэрэги үедэ 1943 ондо Урда Аянда ой модон дүрөө, тэрээни һандагаб. Өөрөө теэд бороондо унтараа бшуу даа.
- Мүргэдэг газарнууд нютагтамнай ямарнууд бииб?
- Дээраан Боолон-Түмэр байгаа гой даа, Хүшэгээр, Ямаагана, Ягдаг, наашаа Алла, Ентхээг... Олон газарнууд бии.
Баргажани бурайдууд - сагаан зон. Дээдэ голш - Аргатаан эхилээд, мани Дэрээн хүртэр, нүгөө газарнуудш - доошоо. Илгаатай гэхиимэ үгэйл даа, нэгэ түүхэтэй, нэгэ хуби заяатай Баргажан голой зон.
Баргажани хаданууша ераан зон ехэ һайхшаадаг. Дырени зони дээрэ зүрхэтэй гэлсэдэг. Дэрээндэ, Бодондо, Суводо хамнаган улад үлээ. Буряадуудаараа олониинь худхараа. Совет хуулиин үедэ хамнагаша үргөө. Мүнөөш тужайн агнууриин зон элдэб льготатай.
- Минии эхэ эсэгын айл болходо, таниие байлсаан гэжэ мэднэм...
- Тиимэ даа. Владимир Цыдыпович Баторовай айл болоходо, 1959 ондо би басга абаадалсаха гал худа боложо, Ягдагаан Дарима Жимбиевна Цыбиковае Хүшэгээр хүргэлсөөб.
Нютагай хүбүүн Харнаев Бимбатай грузовой машинатай ябаабдь. Хүшэгээртэ зон хүлеэжэ һуугаа. Сультим Абидуевич Цыбиков, Попони Самбариевич Будаев хоёр председательнуудай дунда намайе һуулгаа.
Нютагай хүндэтэ хүгшэн зон соогаан Мүнгэни Ханда Доржиин Дондоб хоёр урданай юумэ зугаалжа-һуража, урдаамнай гаража ерээл даа. Биде комсомол наһанай зон, урданай ёһо заншал һайн мэдхой байгаабдь. Ханда Дондоб хоёр зэргэлжэ һуугаан, амаштай асуудалнууша һуража эхилээ. «Хүлисэгты, бидэтнай урайнай юумэшэ һайнаар мэдхойбдь”, – гэхэдэмнай, зон “зүб-зүб” гэлдээ гой даа.
Хуушан заншал үгэй болжайгаа. Урайнай зон тэдээн тухай манда хэлжэ үгөөгэйнь харамтай.
Хүшэгээри культбазада (мүнөөшье байна) яһалхан ехэ түрэ болоол даа, сэнгүү гоё саг байгаа хиим даа.
Бошигто Жигжитовэй, ажалай ара талын ветеранай, баргажан аялга дээрэ хэлаан зугаа Дулма Баторова бэшэжэ абаа.
Нютаг хэлэн", 2017 оной ноябриин 13.
На фото kurumkan.org: Б.Д. Жигжитов
3428